දියවැඩියා රෙටිනොපති යනු කුමක් ද?
ඇසේ ස්වභාවය සම්බන්ධයෙන් දියවැඩියාව අධ්‍යයනය කිරීමේදී අපගේ ව්‍යාපෘතිය මෙම තත්ත්වය පිළිබඳව වැඩි අවධානයක් යොමු කරයි.
Diabetic Retinopathy (DR) ගැන ඔබ දැනගත යුත්තේ කුමක්ද?
දෘෂ්ටි විතානය යනු ඇසේ අභ්‍යන්තරම ස්ථරය වන අතර එය ආලෝකය අවශෝෂණය කර ආලෝක උත්තේජක නිපදවීමේ පද්ධතිය මගින් එය මොළයට සම්ප්‍රේෂණය කිරීම සඳහා දෘෂ්ටි ස්නායුව මත අභිසාරී වේ. රෙටිනා යනු ඔක්සිජන් විශාල ප්‍රමාණයක් පරිභෝජනය කරන පරිවෘත්තීය ක්‍රියාකාරී මට්ටම ඉහල පටකයකි. එබැවින් මෙම පටකය තුල පොහොසත් සනාල සැපයුමක් ඇත.
දියවැඩියා රෝගයේ දී දිගු කාලීනව අධි රුධිර සීනිවලට නිරාවරණය වීම දෘෂ්ටි විතානයේ කේශනාලිකා වලට හානි කරයි. කේශනාලිකා වල අභ්‍යන්තර ස්තරය, එනම් පහළම මාලයේ පටලය ඝන වීම අවහිර වීමකට තුඩු දෙයි. කේශනාලිකා එන්ඩොතලියම් වටා ඇති පෙරිසයිට , සංකෝචන සෛල සංඛ්‍යාවෙන් අඩු වී කේශනාලිකා ප්‍රසාරණය වීමට හේතු වේ (මයික්රෝ ඇනුරිසම්) පසුව ඉරිතලා යයි (තිත් රක්තපාත). දුර්වල වූ කේශනාලිකා බිත්ති මගින් ලිපිඩ පොහොසත් තරලය දෘෂ්ටි විතානයට කාන්දු වීමට ඉඩ සලසයි.(දෘඩ පිටාර ගැලීම)
මෙම වෙනස්කම් සිදු වන්නේ රෙටිනොපති හි ප්‍රගුණනය නොවන අවස්ථා වලදීය. වෙනස්කම් වල බරපතලකම සහ දෘෂ්ටි විතානය මත ඒවායේ ව්යාප්තිය අනුව මෘදු, මද්‍යස්ත හෝ දරුණු අවධීන් ඇත.
රෝගය වර්ධනය වන විට සහ දෘෂ්ටි විතානයේ පටක වල සැලකිය යුතු ප්‍රදේශයක් රක්තහීනතාවය (ඔක්සිජන් නොමැතිකම හේතුවෙන් හානි) බවට පත් වන විට එම පටක නව රුදිර වාහිනී වර්ධනය උත්තේජනය කිරීම සඳහා ද්‍රව්‍ය මුදා හරියි. හානියට පත් ප්‍රදේශවලට ඔක්සිජන් සැපයීමේ උත්සාහයක් ලෙස මෙය සැලකිය හැකිය. නමුත් මෙම නව රුදිර වහිනී අපේක්ෂිත රාජකාරිය ඉටු නොකරයි. ඒ වෙනුවට, ඔවුන් දෘෂ්ටි විතානය දිගේ වර්ධනය වන අතර සමහර විට ඇසේ කුහරය තුළ සිරස් අතට වර්ධනය වේ. මෙම රුධිර වාහිනී බිඳෙනසුලු වන අතර දෘෂ්ටි විතානයට හෝ අක්ෂි කුහරයට පහසුවෙන් ලේ ගැලීමට නැඹුරු වන අතර එමඟින් පෙනීම අඩු වන අතර සමහර විට අන්ධ භාවය පවා සිදු වේ.
ඉහත වෙනස්කම් ඇති හෝ නැති සමහර පුද්ගලයන්ගේ දෘෂ්ටි විතානයේ මධ්‍යම කොටස බලපෑමට ලක් වූ ප්‍රධාන ප්‍රදේශය බවට පත්වේ.කහ ලපය නම් මෙම මධ්‍යම කොටස ඉදිමී රූප විකෘති වීමට හේතු වේ. මෙය Diabetic Macular Edema ලෙස හැඳින්වේ
දියවැඩියා රෙටිනෝපතියේ අවධීන් මොනවාද?
- අදියර 1: මුල් ප්‍රගුණනය නොවන දියවැඩියා රෙටිනෝපති
- අදියර 2: මධ්‍යස්ථ ප්‍රගුණනය නොවන දියවැඩියා රෙටිනෝපති
- අදියර 3: දරුණු ප්‍රගුණනය නොවන දියවැඩියා රෙටිනෝපති
- අදියර 4: ප්‍රගුණනය වන දියවැඩියා රෙටිනෝපති
දියවැඩියා රෙටිනෝපති (DR) යනු කුමක්ද?
දෘෂ්ටි විතානය යනු ඇසේ බෝලයේ අභ්‍යන්තර ස්ථරය වන අතර එය ආලෝකය අවශෝෂණය කර ආලෝක උත්තේජක නිපදවා මොළයට සම්ප්‍රේෂණය කිරීම සඳහා දෘෂ්ටි ස්නායුව මතට යොමු කරයි. Retina යනු ඔක්සිජන් විශාල ප්‍රමාණයක් පරිභෝජනය කරන ඉතා ක්‍රියාකාරී පටකයකි. එබැවින් එය සාමාන්‍ය තත්ත්ව යටතේ එයට ඉතා පොහොසත් රුධිර සැපයුමක් ඇත.
දියවැඩියා රෝගයේ දී දිගු කාලීනව අධි රුධිර සීනිවලට නිරාවරණය වීම නිසා දෘෂ්ටි විතානයේ කේශනාලිකා වලට හානි සිඩුවේ. කේශනාලිකාවල අභ්‍යන්තර ස්ථරය ඝන වීම අවහිර වීමකට තුඩු දෙයි. කේශනාලිකා එන්ඩොතලියම් වටා ඇති විශේෂ සංකෝචන සෛල සංඛ්‍යාවෙන් අඩු වී කේශනාලිකා ප්‍රසාරණය වීම (මයික්රෝ ඇනූරිසම්) සහ පසුව බිඳීයාම (තිත් රක්තපාත) සිදු වේ. දුර්වල වූ කේශනාලිකා බිත්ති මගින් ලිපිඩ පොහොසත් තරලය දෘෂ්ටි විතානයට කාන්දු වීමට ඉඩ සලසයි.
මෙම වෙනස්කම් සිදු වන්නේ DR හි මූලික අවස්ථා වලදීය. වෙනස්කම්වල බරපතලකම සහ දෘෂ්ටි විතානය මත ඒවායේ ව්යාප්තිය අනුව මෘදු (පළමු අවස්ථාව), මධ්‍යස්ථ (දෙවන අවස්ථාව) හෝ දරුණු (තුන්වන අවස්ථාව) අවධීන් ඇත.
රෝගය වර්ධනය වන විට සහ දෘෂ්ටි විතානයේ පටකවල සැලකිය යුතු ප්‍රදේශයක් රක්තහීනතාවයට (ඔක්සිජන් නොමැතිකම හේතුවෙන්) පත් වන විට එම පටක නව රුධිර නාල වර්ධනය උත්තේජනය කිරීම සඳහා ද්‍රව්‍ය මුදා හරියි. හානියට පත් ප්‍රදේශවලට ඔක්සිජන් සැපයීමේ උත්සාහයක් ලෙස මෙය සැලකිය හැකිය. නමුත් මෙම වැරදි රුධිර නාල අපේක්ෂිත රාජකාරිය ඉටු නොකරයි. ඒ වෙනුවට, ඔවුන් දෘෂ්ටි විතානය හරහා වර්ධනය වන අතර සමහර විට ඇසේ ගෝලයේ කුහරය තුළ ඇති ජෙලය තුළට සිරස් අතට වර්ධනය වේ. මෙම රුධිර නාල බිඳෙනසුලු වන අතර දෘෂ්ටි විතානයට හෝ ජෙලයට ලේ ගැලීම් ඇති කරයි. එමඟින් පෙනීම දුර්වල වීම හෝ ඇතැම් විට සම්පූර්ණයෙන් නැතිවීයාම සිදු වේ.
ඉහත වෙනස්කම් ඇති හෝ නැති සමහර පුද්ගලයන්ගේ දෘෂ්ටි විතානයේ මැද කොටස (කහ ලපය) බලපෑමට ලක් වූ ප්‍රධාන ප්‍රදේශය බවට පත්වේ. මැක්‍යුලා නම් මෙම මධ්‍යම කොටස ඉදිමුන විට රූප විකෘති වී පෙනීමට හේතු වේ. මෙය Diabetic Macular Edema ලෙස හැඳින්වේ.
දියවැඩියා රෙටිනෝපති අදියර
